चित्रपट हा माझ्या अतिशय जिव्हाळ्याचा विषय. कोणताही विचार न करता पहायला जावा आणि तो हमखास आवडावा असे चित्रपट काढण्याची डिन्जे-पिक्सारची खासियत आहे. ते एक अजब रसायन आहे. गोष्टी सांगण्याची कला जर कुणाला शिकायची असेल तर ती त्यांनी इथल्या geniuses कडून शिकावी. पटकथा भक्कम असली की अभिनय, दिग्दर्शन, संकलन ह्या सार्या गोष्टी दुय्यम होतात, आणि एक दर्जेदार कलाकृती निर्माण होते ह्या साध्या-सोप्या ’रुल ऑफ थंब’ ला डिज्ने वर्षानुवर्षं समजून, जपत आलेत. त्यांनी सांगीतलेल्या कित्येक सुंदर गोष्टी ऐकत-पहात, आपण मोठे झालो आहोत, आणि अजूनही ते अश्याच छान-छान गोष्टी सांगतात. पिक्सार ची तर ह्या गोष्टी सुरेखपणे सांगण्यात हातोटी आहे. गेल्या दहा वर्षांच्या आपल्या छोट्याश्या पण यशस्वी प्रवासात त्यांनी ते पदोपदी दाखवून दिलंय, आणि हा चित्रपट ही त्याला ’अप’वाद नाही!
साहसाचं वेड असलेलं एक जोडपं, त्यांनी आयुष्यभर पाहीलेलं, पण संसाराच्या व्यापात कुठेतरी हरवून गेलेलं एका adventure चं स्वप्न आणि त्याची ही कहाणी. कार्ल फ्रेड्रिकसन हे (पुलं च्या वर्णनातील पुणेकर शोभावं असं) आयुष्याच्या सूर्यास्ताकडे वाटचाल करणारं एक व्यक्तीमत्व. लहानपणीच्याच आपल्या एली नावाच्या साहसवेड्या मैत्रीणीसोबत मांडलेला संसार चालवण्यासाठी फुगे विकण्याचा व्यवसाय ह्यानं आयुष्यभर केला. अपत्य नाही, आणि सहचारिणी परलोकी गेल्यानं एकटाच रहाणारा हा कार्ल, थोडा विक्षिप्तच. उमेदीच्या काळात, मोठ्या हौसेनं बांघलेलं त्यांचं हे न्यू-यॉर्क मधलं छोटंसं टुमदार घर, आता मात्र मोठ्या इमारतींच्या पसार्यात बरंच ऑड वाटायला लागलंय. आयुष्यभराच्या आठवणींनी भरलेलं हे घर, बांघकाम व्यावसायिकांना विकण्यास कार्लचा विरोध. आपल्या विक्षिप्तपणापायी कार्ल ला, हे रहातं घर सोडून ओल्ड-एज हाउस मध्ये रहायला जाण्याची पाळी येते. आयुष्यभर साहसी प्रवासांची स्वप्न पहाणार्या कार्ल ला हे असह्य होतं, आणि तो, अखेरीस ही साहसयात्रा करण्याचं ठरवतो.
विस्तीर्ण पसरलेल्या अमेरीका खंडात कित्येक अशी ठीकाणं आहेत, जिथे माणसांनं फार काही पाहीलेलं नाही. रहस्यच आहेत म्हणा ना हवं तर. दक्षिण अमेरीकेतील अश्याच एका ’पॅराडाईस फॉल्स’ नावाच्या रहस्यमयी ठिकाणी जायचे बेत कार्ल आणि एली नं लहानपणीच बनवलेले. आयुष्याच्या सरत्या वेळी तरी, एली साठी का होईना, पण हे स्वप्न पूर्ण करण्याच्या निश्चयानं कार्ल, त्या रहस्यमयी ठीकाणाच्या शोधात निघतो. निघतो खरा, पण जगावेगळ्या पद्धतीनं. फुगे विकणाराच तो! असंख्य फुगे घराच्या कौलांवरून बांघून ’उडत्या घरातून’! शेकडो फुगे, आख्खं घर मुळापासून उन्मळून वाहत घेउन निघतात. काय अचाट कल्पना आहे!
पण ह्या प्रवासात कार्ल एकटा नाही. रसल नावाचा आठ वर्षांचा एक (गुबगुबीत!) विल्डरनेस एक्सप्लोरर, न बोलावलेल्या पाहूण्यासारखा अपघातानं ह्या जगावेगळ्या प्रवासाला चिकटतो. ’वृद्धांना मदत केल्याचा’ बॅज मिळवण्यासाठी, मदत करण्याच्या हेतूनं आलेल्या ह्या पोराला, कार्ल नं एका दिवसापूर्वी एक थाप मारून पिटाळून लावलेलं असतं. मात्र अनपेक्षित पणे, हा पठ्ठ्यादेखील ह्या उडत्या घरात आलेला असतो आणि इथून मजा सुरु होते!
पुढचा सारा चित्रपट म्हणजे केवळ धमाल आहे! ह्या उडत्या घराचं अपघातानं पॅराडाईस फॉल्स ला येणं, पण त्या टेकडीच्या दुसर्या टोकावर उतरणं, एका मजेशीर प्रवासाला जन्म देतं. पॅराडाईस फॉल्स पर्यंतच्या प्रवासात कार्ल आणि रसल ना अनपेक्षीत पणे एक नवीन सोबत मिळते आणि ही साहसकथा एका ह्रुदयस्पर्शी कथेमध्ये रुपांतरीत होऊन जाते. रसल आणि नव्या सोबतीस वैतागलेल्या कार्ल चं आयुष्य बदलून टाकणारा हा प्रवास प्रेक्षकांनाही चांगलाच भावतो. अतिशय साधी सोपी सुरुवात ह्या असणार्या कथेचा शेवट आकाशातील थरारक साहसाने होतोय ह्यावर विश्वास च बसत नाही! सुंदर कथेसोबतच, प्रासंगिक विनोद निर्मीती ही देखील ह्या चित्रपटाची उजवी बाजू आहे. "डग" नावाचा "बोलका" कुत्रा तर सर्वांची दाद मिळवून जातो. "अल्फा डॉग" चा बिघडलेला पट्टा ही भन्नाट! कार्ल आणि एली ह्यांचा चित्रपटाच्या सुरुवातीस दाखवलेला जिवनपट, हा माझा ह्या चित्रपटातील "पर्सनल फेवरेट". एकही शब्द न बोलता इतक्या सुरेख पद्धतीनं सांगीतलेली त्यांची कहाणी नकळत "वा!" मिळवून जाते. पिक्सार मधील पटकथा लेखकांचं कौतुक करावं तेवढं कमी आहे.
आता डिज्ने-पिक्सार चा चित्रपट म्हटलं की तो, त्यांच्या "शॉर्ट्स" शिवाय कसा पूर्ण होणार?. "गेरीज गेम", "प्रेस्टो", आणि "वन मॅन बॅण्ड" सारखे छान "शॉर्ट्स" देणारे डिज्ने-पिक्सार ह्या वेळी ही आपल्या नावाला जागले आहेत. "पार्टली क्लाऊडी" हा त्यांचा ह्या वेळेचा "शॉर्ट" ही फारच उत्तम जमलाय! अतिशय गोड कल्पना आणि तेवढंच सुरेख "ऍनिमेशन" नक्कीच दाद देण्याजोगं आहे. ("गस" नावाचा तो "self-conscious" ढग मला एवढा आवडलाय, की त्याचं चित्र हे, माझं सध्याचं "ऑर्कुट प्रोफाईल पिक्चर" आहे!) तेंव्हा, चित्रपटाची सुरुवात चुकवू नका!
"शी! कार्टून मूव्ही काय पहायची" असं म्हणणार्या तेजस ला ही ’अप’ मनापासून आवडला. स्मरणात राहील अशी एक संध्याकाळ दिल्याबद्द्ल मला "अप" चं खूप कौतुक वाटलं. "ऍक्शन है, ड्रामा है, कॉमेडी है और ट्रॅजिडी भी है" असा हा चित्रपट निखळ मनोरंजन देउन जातो. तुम्ही ही नक्की पहा. मित्रांसोबत, घरच्यांसोबत, चित्रपटगृहात अथवा घरी, तुम्ही नक्कीच एन्जॉय कराल. "अप" ला माझा Thumbs "अप"!
